Dünya üzerindeki en soguk yer neresi?
Genel olarak, Dünya'nin ortalama sicakligi eksi 25 ile arti 45 derece arasinda degisiyor. Öte yandan Merkür'de gündüz sicakliklari 430 dereceye kadar yükseliyor, geceleri ise eksi 180’e kadar düsüyor.
Merkür kadar olmasa da Dünya'da da ekstrem durumlar yasanabiliyor. Iste gezegenimizde simdiye kadar kaydedilen en düsük sicakliklardan bazilari…
Dünya üzerindeki en soguk yer: Dogu Antarktika Platosu
Dogu Antarktika Platosu, Antarktika: Eksi 98 derece
Antarktika'nin dogusundaki bu buzlu platoda sicaklik eksi 98’e kadar düserek burayi Dünya'daki en soguk yer hâline getiriyor.
Arastirmacilar daha önce eksi 93 derece olarak bilinen Antarktika Buz tabakasindan alinan uydu verilerini yeniden inceledi. Geophysical Research Letters dergisinde yayinlanan yeni analizler sicakliklarin aslinda daha da düsük seviyelere ulastigini gösteriyor.
Bu soguk havalara neden olan faktörlerin açik hava kosullari ve asiri kuru hava oldugu belirtiliyor. Zira nem havadaki isiyi hapsedebiliyor. Sicakligin eksi 93 dereceye düsmesi için bu iki kosulun da birkaç gün boyunca devam etmesi gerekiyor.
Colorado-Boulder Üniversitesi Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi'nden Ted Scambos yaptigi açiklamada, bunun Dünya yüzeyinin ne kadar soguyabileceginin alt siniri gibi göründügünü söylüyor.
Dogu Antarktika Platosu'ndan önce kaydedilen en düsük sicaklik Vostok’taydi
Vostok Arastirma Istasyonu, Antarktika: Eksi 89,2 derece
10 Agustos 2010'da Dogu Antarktika Platosu'nun rekor kiran düsük sicaklik degerleri ölçülmeden önce 1.301 kilometre uzaklikta bulunan Vostok Arastirma Istasyonu, en düsük sicakliklar konusunda dünya rekorunu elinde bulunduruyordu. Güney yarimkürede yaz mevsiminin yasandigi 21 Temmuz 1983 tarihinde 10 gün boyunca hava durumu verileri eksi 89,2 derece olarak kaydedilmisti.
Sicakliklarin bu kadar düsük olmasi için iklim kosullarinin soguk hava için ideal olmasi gerekiyordu. 2009'da arastirmacilar, bir soguk hava kütlesinin Güney Okyanusu'ndan gelen nispeten sicak havanin karismasini önleyerek istasyonu buzlu bir hava girdabi içinde hapsettigini kesfetti.
‘Vostok dogru kosullarda eksi 96 C olabilir’
Journal of Geophysical Research dergisinde yayinlanan çalismalarinda arastirmacilar, dogru kosullarda Vostok Istasyonu'nda havanin daha da soguyabilecegini ve eksi 96 ile rekor düsük sicakliga ulasilabilecegini belirtmisti.
Kalici yerlesim alani olan en soguk yer: Oymyakon
Oymyakon, Rusya: Eksi 71,2 derece
Dogu Sibirya'da bulunan Oymyakon köyü, Dünya'da yerlesim olan en soguk yer olarak biliniyor. Yakinlardaki bir termal kaynak nedeniyle köyün adi ‘donmayan su’ anlamina geliyor. Sehir eskiden sürülerini su için kaynaga getiren ren geyigi çobanlarinin ugrak yeriydi.
Oymyakon'da ortalama kis sicakliklari eksi 50 derece civarinda. Kentin kayitlara geçen en soguk günü ise sicakliklarin eksi 71,2 dereceye düstügü 1924 yiliydi.
Kuzey yarimkürede kaydedilen en düsük sicaklik: Klinck Hava Istasyonu
Kuzey Kutup Dairesi'nin kalbinde, Grönland buz tabakasinin ortasindaki bir meteoroloji istasyonu 22 Aralik 1991'de kuzey yarimküredeki en düsük sicakligi kaydetti. O gün Klinck Meteoroloji Istasyonu’ndaki sicaklik eski 69.6 dereceye kadar düstü.
Klinck Meteoroloji Istasyonu, 3.105 metre yükseklikte, Grönland'in en yüksek noktasi olan Gunnbjørn Dagi'na yakin bir konumda bulunuyor. Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) için çalisan arastirmacilar, 2007 yilinda olusturulan 30 yillik bir arsivi incelerken rekor düsük sicakligi fark etti. WMO arastirmacilari söz konusu bulgularini Eylül 2020'de Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society dergisinde yayinladi.
Bu, Kuzey Yarimküre'de simdiye kadar kaydedilen en düsük sicaklik için önceki rekoru eksi 2 derece ile geçti. Klinck'ten önce rekor düsük sicaklik, Subat 1892'de Verkhoyansk'ta ve Ocak 1933'te Oymyakon'da kaydedilen eksi 67,8 dereceydi. Her iki bölge de Rusya'da yer aliyor.
