Dogada çaliskanliklariyla ün yapan arilar, 42 günlük ömürlerinde, ''mucizevi besin'' bali üretirken kat ettikleri mesafeler, iletisim becerileri, savunma mekanizmalari ve örnek yardimlasmalariyla dikkati çekiyor. Bal arilarinin, ''bal'', ''bal mumu'', ''ari sütü'', ''ari zehiri'', ''polen'' ve ''propolis'' gibi insan sagligi ve beslenmesi yönünden son derece degerli ürünleri üretmesi ve toplamasi yaninda dogal ve tarimi yapilan bitkilerde sagladigi tozlasma hizmetleriyle de dogal denge ve tarimsal üretimde hayati önemi bulunuyor
Bal arilari, herhangi bir yuvada koloni olusturarak yasamlarini sürdürür. Aile yasaminda is bölümü, yardimlasma ve çaliskanlik temel kurallaridir. Bir bal arisi ailesi, ''ana ari'', ''isçi ari'' ve ''erkek ari'' olmak üzere, birinin görevini digerinin yapamadigi üç farkli bireyi içerir.
“Bey” ve “Kraliçe” Daha Iyi Beslenir
''Bey'' ya da ''kraliçe'' olarak bilinen ana ari, ana ari hücresine birakilan döllü bir yumurtanin larva döneminde, isçi ari olacak larvaya göre daha sik ve daha zengin gida (ari sütü) ile özel beslenmesi sonucu yumurtadan yetiskine toplam 16 günde olusur. Ana ari kolonideki en önemli birey olup, koloni verimliligi ve aricinin gelir düzeyi üzerinde dogrudan etkide bulunur. Tek görevi olan yumurtlamasi sayesinde koloninin sürekliligini devam ettirir.
21 Günde Yetiskin OLurlar Yumurtadan yetiskine toplam 21 günde olusan isçi arilar, koloni için gerekli olan tüm islerin yerine getirilmesinden sorumludur. Ilkbahar ile sonbahar arisindaki aktif dönemde ömürleri 42 gün olan isçi arilar, ilk 21 günde kovan içinde iç hizmet arisi olarak temizlik, yavrunun ve ana arinin beslenmesi, ari sütü salgilama, balin olgunlastirilmasi, mum salgilayarak petek örme ve kovan girisinde bekçilik gibi görevleri üstlenir. Çikistan sonraki ikinci 21 günde ise dis hizmet arisi olarak nektar (bal özü), salgi, polen, su ve propolis toplarlar. Ogul Dönemi Sonunda Erkekler Ölüme Terk Edilir Yeni yetistirilen ana arilarla çiftlesmeleri disinda herhangi bir görevi olmayan erkek arilar ise hazir tüketici konumundadir. Bu yüzden görevleri geregi ilkbaharda, özellikle ogul döneminde ana ari ve isçi arilarin aksine, ana arinin dölsüz yumurtlamasi sonucu yumurtadan yetiskine 24 günde olusur. Ogul mevsiminin bitmesine müteakip görevleri de bitmis olacagindan, yazin ve erken sonbaharda isçi arilar tarafindan kovan disina atilarak ölüme terk edilir. Erkek arilar, zehir bezi ve igne gibi organlara sahip olmadigindan kendilerini savunamaz.
Saatteki Hizlari 50 Kilometreye Yaklasiyor Arilarin baslarinda gözleri, duyargalari ve beslenme organlari bulunur. Bas, vücudun ikinci kismi olan gögüse ince oynak bir boyunla baglidir. Gögüs ve karin, segment denilen halkalardan olusur. Erkek Arida 8 Bin Göz Var Arinin petek seklinde bir çift bilesik ve üç adet basit gözü vardir. Basit gözlerin her biri binlerce küçük üniteden olusur. Bilesik göz, ana arida 3 bin, isçi arida 4 bin, erkek arida 8 binden fazla basit gözün birlesmesinden meydana gelir.
2 Kilometreden Bal Kokusu Alirlar Basta bir çift duyarga bulunur. Bunlar koku, tat ve dokunma hissetme duyularini saglar. Duyargalar içerisindeki sinir uçlari sayesinde duyularina ek olarak rüzgar hizini ve hava sicakligini da algilayabilirler. Arilarin duyargalari o kadar hassastir ki, iki kilometre mesafeden balin kokusunu alirlar. Gögüs, arinin hareket merkezidir. Orta bacaklari üzerinde polen firçasi denilen sert tüyler bulunur. Bunlar çiçeklerde bulunan polenin gögüsten ve ön bacaklardan arka bacaklara aktarilmasini ve arka bacaklarda bulunan polen sepetine toplanmasini saglar. Bu polen sepetçikleri, polenin kovana tasinmasi görevini görür. Saatte 50 Kilometreyi Bulur Kanatlar çok ince zar seklinde olup iki çifttir. Uçusta arka kanatlardaki kanca sayesinde ikisi birlikte çalisir, uçusu ve uçusu yönlendirmeyi de saglar. Arinin uçus sirasindaki hizi saatte 50 kilometreye yaklasir. Ari Sokmasi Savunmanin En Son Asamasidir Arilar kendi hayatini tehlikede görmedigi sürece insani sokmaz. Arilarin sokmasi, savunmalarinin en son asamasidir. Önce sesle uyarirlar, daha sonra toplu halde gürültü yaparlar, hala tehlike hissederlerse hizla tehlike gelen yere dogru uçup çarparak korkutmaya çalisirlar, bu da olmazsa en son sokarlar. Arinin ignesi böceklere karsi savunma oldugundan sert kabuktan çikabilir, insan ve hayvan etinden çikmaz. Ignesi bagirsaklara bagli oldugundan iç organlari parçalanir ve telef olurlar.
Dakikada 11 Bin 400 Kez Kanat Çirpabiliyorlar Arilari diger bazi hayvanlardan üstün kilan özelliklerinden bazilari söyle: - Bir kilo bal için 40 bin arinin 6 milyon kez çiçege konmasi gerekir. - Dünyanin en hizli bilgisayarlarindan biri saniyede 16 milyar aritmetik islem yapabilir. Bal arisi ise ayni sürede daha az enerji harcayarak 10 trilyonluk islem yapma kapasitesine sahiptir. - 10 mikrovattan daha az enerji tüketen bal arisinin beyni, günümüzde üretilen en verimli bilgisayardan 100 milyon kat daha üstündür. - Bal arilari bir petegi doldurabilmek için 100 milyon çiçegin nektarini toplayabilir ve 100 bin kilometre boyunca kanat çirpabilir. - Bir koloninin bir kilogram bal üretebilmesi için dünyanin etrafini 6 kez dönmeye esdeger bir uçus yapmasi, bir arinin dünyanin çevresini dönmesi için yaklasik 25 kilogram bal tüketmesi gerekir. - Uçan bir arinin her kilometrede, enerji için yarim miligram (gramin 2 binde biri) bala ihtiyaci bulunur. Bir ari bir litre balla 25 kilometre hizla ve saniyede 200-250 kez kanat çirparak 3 milyon kilometre kat edebilir. - Kraliçe arinin bir günde yumurtladigi yumurta agirligi, kendi agirliginin 20 katina erisebilir. - Ari, vücut agirliginin 330 kati yük çekebilir. - Bir petek gözünün derinligi 12 milimetre, duvarlarinin kalinligi ise milimetrenin 20'de biri kadardir. Buna ragmen bal ile dolduruldugunda petek hiçbir zarar görmez. - Bir isçi ari, 42 günlük hayati boyunca çay kasiginin 12'de biri kadar bal yapabilir. - Bir bal arisi, bir seferlik polen toplama gezisinde 50-100 çiçegi ziyaret eder. - Arilar, birbirleriyle dans ederek iletisim kurar. Bal arasi dans ederek diger bal arisina nektar ve polenin nerede oldugunu isaret eder. - Arilar mavi rengi ayirt edebilir, ancak kirmiziyi, koyu gri ve siyah olarak algilar. - Bal arilari dakikada 11 bin 400 kez kanat çirpar, bu da vizilti sesinin nedenidir.